Fikrimi ve eserimi hukuken nasıl korurum?
Fikrimi ve eserimi hukuken nasıl korurum?
İnsanlığı bugünkü gelişmişlik düzeyine getiren fikirler ebetteki bazı şartların yerine getirilmesi kaydıyla hukuken korunur. Fikrinizin korunabilmesi için öncelikle somutlaştırılması, algılanabilir hale getirilmesi gerekir. Fikrinizin yazıya dökülmesi, dijital kayda alınması, görsel anlatımla, akış şemaları hazırlanması ve benzeri yöntemlerle somutlaştırılması gerekir. Unutulmamalıdır ki salt düşünce olarak kalan bir fikrin korunması size ait olduğu ispat edilemeyeceği için mümkün değildir. Fikirler ve eserler Fikri Sınai Haklar Hukuku ile korunmaktadır. Bu çerçevede ikili bir ayrım yapmak uygun olur.
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında korunan fikir ürünleri;
İlim ve edebiyat eserleri,
Musiki eserleri,
Güzel sanat eserleri,
Sinema eserleri.
Ayrıca mektup, portre, ad ve alamet gibi eser vasfında olmayan koruma konuları da düzenlenmiştir.
Eser koruması Telif hakkı ya da İngilizce Copyright hakları olarak kullanılmakta olup bunların herhangi bir merci de tesciline gerek bulunmamaktadır. Ancak olası bir ihlal halinde eserin aidiyeti konusunda ispat zorluğu yaşanmaması için kayıt altına alınması gereklidir. Bu yöntemlerden en yaygınları; eserin metin halinde noter onayı yapılması, eser içeriğinin eser sahibi tarafından kendisine iadeli taahhütlü mektupla göndermesi ve gelen buz zarfı açmadan saklaması, Kültür Bakanlığı nezdinde telif tescil başvurusu yapılması ve elektronik imza kanun uyarınca zaman damgası ile onaylatılması sayılabilir.
6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu Kapsamında korunan fikir ürünleri;
i) Patent ,
ii) Faydalı Model
iii) Tasarım
iv) Marka
v) Coğrafi İşaret
vi) Diğer : Yeni bitki çeşitleri, entegre devre topografyaları, biyoteknoloji, gen teknolojisi, bilgisayar programları, veri tabanları ,ticari sırlar fikri mülkiyet şemsiyesinde altında sayılmaktadır.
Öncelikle Patent ve Faydalı Model kavramlarını kısaca açıklamakta fayda görüyorum.
Patent: Teknik bir soruna çözüm getiren bir buluşun, yeni olması, tekniğin bilinen durumunu aşması ve sanayiye uygulanabilir olması kaydıyla buluş sahibine verilen bir imtiyazdır . Faydalı Model de ise Patent ‘ten farklı olarak tekniğin bilinen durumunun aşılması kriteri aranmaz yani buluşun yeni olması ve sanayiye uygulanabilir olması yeterlidir. Tekniğin bilinen durumunun aşılması son derece teknik bir konudur ve ancak buluşun ilgili olduğu alanda uzman bir kişinin tayin edebileceği bir kriterdir. Burada Patent ve Faydalı Model başvuru aşamasında buluşun ait olduğu alanda uzman bir Patent Vekili ile çalışmakta fayda vardır. Aksi halde hakkın tamamen kaybedilmesi söz konuşu olur. Patent, Faydalı Model, Marka, Coğrafi İşaret koruması için Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde tescil başvurusu yapılması gerekir. Koruma tescil kararı beklenmeksizin tescil başvurusu anında başlar.
Sonuç olarak fikirleriniz ve eserlerinizi yukarda sayılan koruma yöntemlerinden uygun olanı ile korumadan önce açıklamayın. İş birliği, yatırımcı bulma gibi amaçlarla açıklamanız gerekiyor ise açıklamadan önce usulüne uygun gizlilik sözleşmesi imzalayın ve gizli bilgi niteliğindeki fikirlerinizi tutanak mukabili teslim edin.
Patent ve Marka Vekili
Av. Arb. Zehra Gürbüz Önal
