Kontakt Lens Hakkında Bilmek İstedikleriniz
Kontakt lens nedir ?
Kırma kusuru nedeniyle oluşan optik bozuklukları düzeltmek amacıyla gözün ön yüzeyine (kornea) takılan merceklere verilen genel addır .Optik amaçlar dışında kozmetik ve tedavi amaçlı kullanılabilmektedir. 15. Yy da Leonardo da Vinci’nin çizimleri ile başlayan kontak lens ile ilgili çalışmalar., 20. Yy.da önce sert k.lenslerin ,sonra yumuşak kontak lens materyellerinin bulunması ile ,gelişip günümüzde hem konforu , hem optik kaliteyi , hemde göz sağlığını koruyan kontak lens üretilmeye başlanmıştır.
Kontakt lensi kimler kullanabilir ?
-Hipermetropi , Myopi ,Astigmatizma ve Prespiyopi gibi kırma kusuru olan hastalar.
-Bebeklik çağı katarakt nedeniyle ameliyat olmuş afak bebekler ve erişkin afak hastalar.
-İki göz arasında büyük numara farkı olanlar (anizometropi)
-Gözlerinde doğuştan ,iki göz arasında farklılık olanlarda (aniridi)
-Geçirilmiş göz hastalıkları nedeniyle görme yetisinin olmadığı ve ön tabakada oluşan bozukluklarda iki göz arasındaki fiziksel farklılığı düzeltmek için proestetik amaçlı
-Gözün ön kısmının (kornea ) yüzeysel yaralanmalarında tedavi amaçlı
-Mevcut göz rengini değiştirmek için kozmetik amaçlı
-Gözün ön tabakasının dikleşme ve incelmesi ile giden hastalıklarda (keratakonus ) Görüş kalitesini arttırmak için.
-Renk görme bozukluğu olanlarda ,renk ayrımlarının yapılabilmesi amaçlı
Kontakt lens kullanırken nelere dikkat etmeliyim?
_ Günlük veya Aylık sık değişim lensleri olsalarda gece lensler ile uyunmamalıdır
_ Takma ve çıkarma sırasında hijyen kuralları uygulanmalıdır .(ellerin en az 20 sn sabunla yıkanması )
_Aylık sık değişim lensleri gözden çıkarıldığında özel kaplarında dezenfektan solüsyonlarına koyulmalıdır.
Günlük lensler gece atıldığı için dezenfeksiyon işlemine gerek yoktur.
_K.lenslerin kullanım süreleri aşılmamalıdır . Aylık sık değişim lensi ise 1 ay sonra , günlük ise her gün ,yıllık ise süre sonunda yenisi ile değiştirilmelidirler.
_ Lenslerin dezenfekte kaplarının temizliği önemlidir ,sabah lensler takıldıktan sonra kaplarındaki solüsyon dökülmeli ve tercihan dezenfekte solüsyon ile çalkalanmalıdırlar .Musluk suyu kesinlikle kullanılmamalıdır. Her gece lensler özel kutularına yeni dezenfektan solüsyon konularak dezenfekte edilmelidirler
_ Seyahate çıkarken veya günlük olarak saklama kapları çantada taşınacaksa, ayrı özel bir çanta içinde taşınmalıdırlar .
_K.lens kullanırken gelişen ağrı , kızarıklık ,aşırı batma durumunda ,lensler çıkarılıp, göz doktoruna başvurulmalıdır.
_K.lensle havuza girilmemeli ,banyo alınmamalıdır
_K.lens kullanırken makyaj yapılabilir. Ancak K.lens takıldıktan sonra yapılmalı ve çıkardıktan sonra temizlenmelidir
_K.lens kullandığı sürece doktor kontrollerini aksatılmamalıdır.
Kontakt lens çeşitleri nelerdir?
1-Yumşak lensler
Kullanımı rahat alışılması kolay lenslerdir. Günümüzde özellikle silikon hidrojel materyal özelliğine sahip K.lensler, konfor, gün boyu rahat kullanım ve iyi görme kalitesi sağlamaktadırlar.Renkleri genellikle şeffaftır. Myop, Hipermetrop göz bozukluklarında Sferik lensler Astigmatlar için Torik lensler, 40 yaş üstü yakın okuma zorluğu olanlarda multifokal lensler, Afak bebeklerde Silikon lensler kullanılır.
2-Gaz geçirgen sert lensler
Gözün ön tabakasına ( kornea ) oksijen geçişi sağladıkları için bu adı alırlar. Kornea incelmesi ve dikleşmesi ile giden Keratakonus hastalarında ve düzensiz yüksek astigmatlı hastalarda görme kalitesini artırmak için kullanılırlar. Alışabilmesi için zaman gerektiren lenslerdir.
3-Hibrit kontakt lensler
Keratakonus ve düzensiz astigmatlarda kullanılan , merkezi kısmı sert periferi (kenarları) yumuşak lens materyalinden yapılmıştır. Göz uyumu ve alışma süresi gaz geçirgen lenslere göre çok daha hızlı ve konforludur.
4-Skleral kontak lensler
Özellikle ileri evre keratokonus hastalarında ve göz nakli sonrası (keratoplasti ) oluşan düzensiz astigmatlı hastalarda kullanılan sert lenslerdir. Standart sert lenslere göre daha büyüktür.
5-Renkli kontakt lensler
Göz rengini değiştirmek amaçlı kullanılan lenslerdir. Numaralı üretimleri nedeniyle, göz rengini değiştirmek ile birlikte net görüş imkanınıda sağlar
6-Terapötik kontakt lensler
Korneada ön yüzey yaralanmalarında(erezyon ), bazı kornea hastalıklarda tedavi amaçlı ve kornea yüzeyinden kaynaklanan ağrıların kontrolünde kullanılırlar.
7-Proestetik kontak lensler
Geçirilen göz hastalıkları nedeniyle bir göz rengi diğerinden farklı ve görme yetisi olmayan gözlerde iki göz arasındaki renk farkını ortadan kaldırmak için kullanılan kişiye özel lenslerdir. Amacı görmeyi artırmak değildir.
8-Kromojen kontakt lensler
Renk körlüğü olanlarda , renkleri algılamak ve tonları seçmede yardımcı olmak için kullanılır.
Kontakt lens muayenesi nasıl olur?
K.lens gözün ön tabakasına (kornea ) takılan bir materyal olduğu için, bu alanda uzman bir göz hekimi tarafından uygulanmalı ve takip edilmelidir.
Genel bir göz muayenesi ile hastanın göz kapak ilişkisi, K.lens takmaya mani bir durum olup olmadığı ve görme kalitesi ve numaraları değerlendirilir.
K. Lens takmaya uygun hastalara kornea çaplarına, kornea eğriliğine ve numaralarına en uygun bir deneme lensi takılır ve 15-20 dakikalık beklemenin sonrasında, biomikroskopik muayeneye alınarak takılan K.lensin hasta gözündeki uygunluğu ve hastanın görmesi değerlendirilir. Eğer denenen K.lens hastaya uygun ise hasta bir hafta sonra kontrole çağrılır. Kontrolde her şey uygunsa hastaya K.lensin ölçülerinin ve markasının olduğu reçete verilir.
Hastalarımıza 6 aylık sürelerde muayene olmaları ve takipleri önerilir.
Kontakt lens kullanımı nasıl olmalıdır?
Kontakt lens takma
_K.lens takmadan önce ellerinizi yıkayın ve tercihan kağıt havlu ile kurlayın.
_K.lensi kabından çıkarın, sağ parmak ucuna aldığınız lensin İç yüzeyinin Dışa dönmüş olmamasına dikkat edin (dış kenar yukarı bakmalıdır )
_Sol orta parmağınız ile üst kapağınızı yukarı doğru çekin ve Sağ elin orta parmağı ile alt kapağı aşağı çekerken sağ işaret parmağınızdaki lensi Gözünüzün orta kısmına yerleştirin.
_Bu duruşu bozmadan aşağı bakıp lensin yerleştiğinden emin olunca göz kapaklarını bırakın.
_Aynı işlemi diğer gözünüze uygulayın.
Kontakt lens çıkarma
_Ellerinizi yıkayın tercihan kağıt havlu ile kurlayın.
_Yukarı bakın, sağ elin orta parmağı ile alt kapağınızı
sabit tutarken işaret parmağınız ile K.lensi aşağı doğru kaydırın ve baş parmak ve işaret parmağınız arasında nazikçe sıkıştırarak çıkarınız.
_Aynı işlemi diğer göz için uygulayın
Kontakt lens temizliği
_Kontakt lensinizi çıkarttığınızda avucunuza koyun üzerine bir kaç damla dezenfektan solüsyon Damlatın ve işaret parmağınız ile tırnak gelmemesine dikkat ederek iç ve dış yüzeyini ovalayın, Tekrar bir kaç damla ile durulayın.Bu işlem lenslerin üzerinde gün boyu biriken depozitlerin Mekanik temizliğini sağlayarak daha konforlu lens kullanılmasını sağlar.
_Durulama işlemi sonrası saklama kabının bölmelerine ayrı ayrı lensleri yerleştirin ve Lenslerin solüsyon içine iyice batmasını sağlıyacak kadar solüsyon koyunuz.
_Saklama kaplarının kapaklarını kapatarak en az 4 saat veya gece boyu içinde bırakın
_Her gece saklama kaplarına yeni solüsyon koymayı , her sabah lensi taktıktan sonra Kaplardaki solüsyonu dökün tercihan içlerine yeni solüsyon koyarak çalkalayıp boşaltın ve Temiz bir yerde muhafaza edin . Kontakt lens temizliğinde asla musluk suyu kullanmayın._
Kontakt lens kullanımı ile karşılaşılan sorunlar nelerdir?
Kontakt lens kullanımı ile ilgili sorunlar genellikle yanlış kullanım nedeniyle oluşmaktadır. Göze uygun olmayan K.lens kullanımı, süresinden uzun kullanım , yetersiz ve düzensiz lens dezenfektan solüsyon kullanımı, saklama kaplarının düzenli değişiminin ve temizliğinin yapılmaması, gece K. lenslerle uyunması ,havuz ve banyo sırasında lenslerin çıkarılmaması, gözde oluşan rahatsızlıklara rağmen (kızarıklık, batma,ağrı ) lens kullanımına devam edilmesi K.lensin oluşturduğu komplikasyonları ortaya çıkaran nedenler olmaktadır.
Kornea enfeksiyonları En önemli ve ciddi k.lens komplikasyonudur . Düzensiz lens kullanımına bağlıdır (gece lensle uyuma, lens dezenfeksiyon hataları, kullanım kurallarına uymama). Enfeksiyona bağlı olarak gözde kızarıklık, giderek artan ağrı, sulanma, çapaklanma, kapaklarda şişlik ve ışığa hassasiyet oluşur. Böyle bir durumda hemen lensler çıkarılmalı ve acil olarak göz hekimine muayene olunmalıdır. K. lensler atılmamalı, solüsyonsuz bir lens kabına konularak göz doktoruna teslim edilmelidir. Çünki şiddetli enfeksiyonlarda enfeksiyonun türünü anlamak için gözden alınan sürüntülerin yanında, K.lenslerin de laboratuvara gönderilerek araştırılması istenebilmektedir.
Kornea ödemi Göze uygun olmayan sıkı lens kullanımı veya lenslerin gözde çok uzun süre kalmasına bağlı olarak ortaya çıkar. Bulanık görmeye neden olur. Hastalar çoğunlukla K.lens kullanımından sonra oluşan bulanık görmeden şikayet ederler. Ödemin sebebi gözün ihtiyacı olan oksijeni yeterli alamaması, laktik asit birikimi ve karbondioksidin atılamaması sonucu gelişir. Günlük kullanım süresinin kısaltılması ile düzelir.
Kornea mikrokistleri Uzun süreli K. lens kullanımı sonucu oluşan bu durum , zaman zaman ağrı ve göz sulanması ile kendini gösterir. K.lense ara verilmesi kistlerin ortadan kalkmasını sağlar.
Toksik konjonktivitler K.lens temizliğinde kullanılan her hangi bir solüsyonun içeriğindeki kimyasal veya koruyucu maddeler buna neden olur. Kızarıklık ve batma şikayeti oluşturur. Solüsyon değişikliği veya günlük lense geçilebilir.
Kontakt lense bağlı konjonktivit K.lensin kendine veya üzerine yapışan allerjenlere karşı oluşur. Hastalarda kaşıntı, kızarıklık ve K.lens intoleransına neden olur. En önemli belirtisi üst kapak altında oluşan pürtüklü oluşumlardır. K.lens kullanımına ara verilmesi ve ek tedaviler ile düzelir.
