Alice Harikalar Diyarında Sendromu Nedir? Neden Olur? Belirtileri Nelerdir?
Alice harikalar diyarında sendromu, algı ve oryantasyonun geçici olarak bozulmasıyla karakterize, nadir görülen ilginç bir rahatsızlıktır. Adını Lewis Carroll’un Alice Harikalar Diyarında isimli kitabından alır. Çünkü hastalığa bağlı görülen belirtiler kitapta meydana gelen olaylarla benzerlik gösterir. Maceraları boyunca, Alice'in dünyayı görme şekli bir tavşan deliğinden düştükten sonra tekrar tekrar değişir. Bir noktada, "beni iç" yazan bir şişeden yudumlar ve küçük bir kapıya sığacak kadar küçülür. Sonra "beni ye" yazan bir pasta yer ve uzun bir masadaki bir anahtara ulaşacak kadar büyür. Kitabın yazarının migrenden muzdarip olduğu, bu hastalığa ait belirtileri yaşadığı ve deneyimlerini kaleme aldığı konusunda iddialar vardır.
Todd's sendromu olarak da bilinir; çünkü ilk olarak 1950 yılında Psikiyatri Uzmanı Dr. John Todd tarafından tanımlanmıştır. Todd, migren baş ağrıları ve epilepsi nedeniyle tedavi ettiği insanlardan duydukları tuhaf semptomları tanımlamak için "Alice harikalar diyarında sendromu" terimini kullanmayı tercih etmiştir. Hastalık kısaca, ingizcedeki "Alice in Wonderland Sydrome" şeklindeki isminin baş harflerinden meydana gelen AIWS olarak da bilinir. Hastalığa bağlı olarak kişi, örneğin kendisini normalden çok büyük ya da küçük olarak algılayabilir. Ayrıca, içinde bulunduğu odanın ya da odadaki mobilyaların gerçekte olduğundan daha uzakta ya da daha yakında olduğunu hissedebilir. Bu durum, bir görme problemi, nörolojik hasar ya da halüsinasyonun bir sonucu değildir. Beynin kişinin kendi vücudunu ya da içinde bulunduğu ortamı algılama şeklindeki değişiklikten kaynaklanır. Bu sendrom; sadece görme değil dokunma, işitme, koklama gibi birçok duyuyu etkileyebilir. Ayrıca hasta, zaman kavramı ile ilgili hissi karmaşa da yaşayabilir. Zamanın normalden çok daha hızlı veya yavaş aktığı duygusuna kapılabilir.
Alice Harikalar Diyarında Sendromu Nedir?
Alice harikalar diyarında sendromu (AIWS); alan, zaman ve beden imgesinde bozukluk ile karakterize bir durumdur. Bu sendroma sahip olan birey, vücudunun tamamı veya bir kısmının ya da çevresindeki nesnelerin şekil ve büyüklük bakımından değiştiği hissine sahiptir. AIWS hastalarından çoğunun ailelerinde migrene bağlı baş ağrısı öyküsü vardır ya da kendileri migren hastasıdır. Alice Harikalar Diyarında Sendromu, en sık olarak vücut imajının değiştiği bir dizi semptomdan oluşur. Belirtiler, vücut parçalarının veya dış cisimlerin boyutlarının yanlış algılanması sonucu ortaya çıkar ve en sık olarak geceleri görülür. Altta yatan bir nedene bağlı olmayan AIWS'nin kanıtlanmış ve etkili bir tedavisi yoktur. Tedavi planı sıklıkla migren diyeti ve migrenden korunmaya yönelik diğer uygulamalardan oluşur. Rahatsızlık genellikle geçici olsa da kronik vakalar da mevcuttur.
Alice Harikalar Diyarında Sendromu Neden Olur?
Bazı bireylerde görülen algıdaki bu olağandışı değişikliklere neyin sebep olduğu henüz tam olarak aydınlatılamamıştır. Sendrom, beynin duyusal bilgileri işleyen kısımlarındaki değişikliklerin bir sonucudur. Yapılan çalışmalardan yola çıkan bazı uzmanlar, ataklar sırasında beyinde oluşan olağandışı elektriksel aktivitenin, beyin ortamını işleyen ve görsel algıyı deneyimleyen beyin bölgelerine anormal kan akışına neden olduğunu tahmin etmektedir. Bazı araştırmacılar, AIWS'nin bir tür migren aurası olabileceğini tahmin ederken, diğerleri migrenin bir alt tipi olduğuna inanır. Auralar, bazı kişilerin migren baş ağrılarından önce ya da ağrı ile birlikte yaşadıkları görsel ve duyusal problemlere verilen isimdir. Yanıp sönen ışıklar, parıldayan noktalar, kulak çınlaması, ellerde karıncalanma gibi farklı şekillerde ortaya çıkabilir. AIWS genellikle migren atağından hemen önce, atak sırasında veya sonrasında gerçekleşir. Ancak aşağıdaki durumlarla ilişki olarak da Alice Harikalar Diyarında Sendromunda görülenlere benzer belirtiler ortaya çıkabilir:
Epilepsi nöbetleri: Özellikle temporal lob epilepsisi
Epstein-Barr virüsünün neden olduğu enfeksiyonlar: AIWS atakları, Epstein-Barr virüsü (EBV) enfeksiyonunun erken bir belirtisi olabilir. Bu virüs, halk arasında öpücük hastalığı olarak bilinen enfeksiyöz mononükleoz etkenidir.
İnme
Beyin tümörleri
Aşırı stres
Depresyon, akut psikoz veya şizofreni gibi psikiyatrik bozukluklar
Çeşitli ilaçlar: Öksürük şurubu, alerji ilaçları, antiepileptik (nöbet önleyici) ilaçlar gibi çeşitli ajanların kullanımı
Genetik yatkınlık: Ailede migren ve Alice Harikalar Diyarında Sendromu öyküsü
Alice Harikalar Diyarında Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Alice Harikalar Diyarında Sendromu belirtileri, genellikle kişi küçük bir çocukken başlar ve sadece atakların olduğu dönemlerde ortaya çıkar. Semptomlar, hastadan hastaya ve hatta aynı hastada ataklar arasında bile değişiklik gösterebilir. Tipik bir atak birkaç dakika gibi kısa bir sürede sonlanırken bazen bu süre yarım saate kadar uzayabilir. Hastalıkla ilişkili belirtiler arasında şunlar sayılabilir:
Boyut algısında bozulma: Kişi kendi vücut kısımları veya etrafındaki nesneleri gerçekte olduğundan daha büyük ya da daha küçük görebilir. Nesnelerin, insanların veya hayvanların gerçek hayatta olduğundan daha büyük görülmesine tıp literatüründe makropsi denir. Tam tersi şekilde küçük görülmesine ise mikropsi ya da lilliputyen halüsinasyonu adı verilir. Lilliputian, Jonathan Swift'in başyapıtı Gulliver'in Gezileri'nde Lilliput adasında (kurgusal olarak) yaşayan "küçük insanları" ifade eden bir terimdir.
Mesafe algısında bozulma: Kişi çevresindeki nesneleri gerçekte olduğundan daha yakın veya daha uzakta hissedebilir. Nesnelerin olduğundan daha yakında hissedilmesine pelopsi, uzakta hissedilmesine ise telopsi denir.
Zaman algısında bozulma: AIWS'li bazı insanlar zaman duygusunu kaybeder. Zamanın gerçekte olduğundan daha hızlı veya daha yavaş aktığı hissine kapılabilir.
Ses algısında bozulma: Her ses, hatta tipik olarak alçak sesler, yüksek ve rahatsız edici olarak algılanır. Kol ve bacaklarda kontrol kaybı ve koordinasyon bozukluğu: Bu belirtide kişi, kaslarının istemsiz bir şekilde hareket ettiğini hisseder. Aynı şekilde uzuvlarının uyum içinde çalışması konusunda problem yaşayabilir ve olağan şekilde hareket etmekte zorluk çekebilir.
Düz çizgileri dalgalı görebilir.
Renkleri ekstra parlak olarak algılar.
Hareketsiz olan nesneleri hareket ediyor gibi görebilir.
Üç boyutlu nesneleri iki boyutlu olarak algılayabilir.
Cisimlerin renkleri değişiyor ve nesneler eğilip bükülüyor gibi görebilir.
Sert nesneler yumuşak olarak hissedilebilir. Kişilerin yüzlerini garip ve bozuk şekilde görebilir.
Altta yatan bir nedene bağlı olmayan izole AIWS'de belirtiler kafa karıştırıcı olsa da, zararlı ya da daha ciddi bir sorunun işareti değildir. Alice
Harikalar Diyarında Sendromu Tanısı Nasıl Konulur?
AWS'nin teşhisine yardımcı olabilecek herhangi bir test yoktur. Doktor, şikâyetlerin diğer olası nedenlerini ekarte ederek tanı koyabilir. Bunun için çeşitli testler ve görüntüleme yöntemlerinin yapılması gerekebilir. Bu amaçla yapılan uygulamalar şu şekilde sıralanabilir:
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): MRG ile beyin de dahil olmak üzere organ ve dokuların oldukça ayrıntılı görüntüleri elde edilebilir. MRG beyin tümörü ya da hasarını gösterebilir.
Elektroensefalografi (EEG): EEG ile beynin elektriksel aktivitesi ölçülür. Epilepsi teşhisinde oldukça önemli bir testtir.
Kan testleri: Kan testleri ile EBV gibi AWS semptomlarına neden olabilecek virüsler veya enfeksiyonlar teşhis edilebilir.
Alice Harikalar Diyarında Sendromu Tedavisi Nasıl Yapılır?
AIWS tedavisi için öncelikle altta yatan beyin tümörü, epilepsi, inme gibi hastalıkların dışlanması gerekir. Belirtilere yol açan herhangi bir neden saptanamazsa tedavi için yapılabilecek en iyi şey dinlenmek ve belirtilerin geçmesini beklemektir. Ayrıca hastanın semptomların zararlı olmadığı konusunda kendisine telkinde bulunması rahatlaması için faydalı olur. Migreni önlemeye yönelik diyetler ve diğer uygulamalar ataklardan korunmada yardımcı olabilir. Aynı şekilde, öpücük hastalığı gibi enfeksiyonları tedavi etmek semptomları durdurmaya yardımcı olabilir. Strese bağlı oluştuğu düşünülen vakalarda meditasyon, yoga, spor gibi rahatlama yöntemleri belirtileri azaltmada etkili olabilir. Şikâyetleri tetikleyebilecek ilaçların kesilmesi ya da değiştirilmesi de tedavinin önemli bir basamağını teşkil eder. Hastalık genellikle yaş ilerledikçe azalarak tamamen ortadan kalkar. Nadiren kronikleşerek ömür boyu devam eder.
Kaynakça:
https://www.healthline.com/health/alice-in-wonderland-syndrome https://www.webmd.com/migraines-headaches/alice-wonderland-syndrome https://www.medicinenet.com/script/main/art.asp?articlekey=24174 https://www.medicinenet.com/script/main/art.asp?articlekey=24172 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4302569/
