Kornea Nakli Hakkında Bilmek İstedikleriniz
KORNEA NAKLİ
Kornea nakli, korneadaki bulanıklıklara bağlı olarak görme keskinliği azalan kişilere yapılır. En sık kornea nakli yapılan hastalıklar keratokonus, büllöz keratopati, kornea distrofileri, geçirilmiş kornea iltihaplarına ve/veya geçirilmiş kornea yaralanmalarına bağlı kornea bulanıklıklarıdır.
Nakledilen kornea vücut tarafından red edilebilir mi?
Evet, her nakil işleminde olduğu gibi kornea naklinde de red reaksiyonu riski vardır. Ancak, damarsız bir doku olması avantajına bağlı olarak, organ nakilleri arasında red reaksiyonu en düşük olan operasyon, kornea naklidir.
Kimler kornea naklinden fayda görmez?
Görme azlığı korneaya bağlı olmayan nedenlerle azalmış veya kaybedilmiş ise kornea nakli yapılmaz. Sözgelimi ağır derecedeki retina ve optik sinir (görme siniri) hastalıklarında, ileri glokom (göz tansiyonu hastalığı) ve gözde küçülmeye (fitizis bulbi) yol açan ağır göz yaralanmaları sonrasında, kornea nakliyle görme artışı sağlanamayacağı için, ameliyat yapılmaz. Ayrıca hayatının ilk 6 yılında görmemiş kişilerde ileri derecede “göz tembelliği” gelişmiş olacağından, görme artışı beklenmez.
Nakledilen doku (kornea ) vücudumuz tarafından red edilirse, gözümüzü tamamen kaybeder miyiz? Kornea nakli tekrar edilebilir mi?
Nakledilen doku (kornea) red reaksiyonu geliştiğinde saydamlığını yitirir ve görme azalır; ancak kornea bulanık da olsa yerinde kalır, kaybolup gitmez. Bu nedenle red reaksiyonu nedeniyle göz kaybedilmez. Red gelişmesi durumunda tekrar kornea nakli yapılabilir.
Kornea nakli ameliyatından sonra ne kadar süre ilaç kullanmam gerekir? Ne tür ilaçlar kullanılır?
Kornea nakli sonrası ilk 1 yıl giderek azalan dozlarda ilaç kullanımı esastır. Genellikle sadece göz damlaları kullanılır.
Kornea nakli ameliyatından sonra ne kadar süre hastanede yatarım?
Bu süre her hastaya göre değişir. Kendi kornealarında damarlanma bulunan, daha önce göz ameliyatları geçirmiş gözler ile ek hastalıkları bulunanlarda iyileşme daha yavaştır. Sorunsuz olgular için hastanede yatış süresi ortalama 4-5 gündür.
Kornea nakli ameliyatından sonra ne sıklıkla muayeneye gelmem gerekir?
Kontrol muayenelerinin sıklığı giderek azalır ve başlangıçta daha sık aralıkla olmak üzere, ilk yıl içinde ortalama 8-10 kontrol muayenesi yapılır.
Kornea nakli ameliyatından sonra, ne zaman işe – okula gidebilirim?
Tozlu ortamlarda çalışmayan, ağır beden gücü gerektiren işlerle meşgul olmayan kişiler ameliyatlarından 3 hafta sonra işlerine, öğrenciler 2 hafta sonra okullarına başlayabilir. Ancak herkesin yara iyileşmesi ve gözünün yapısı farklı olduğundan istirahat süreniz, doktorunuz tarafından değiştirilebilir.
Kornea naklinden sonra gözlük kullanmam gerekir mi?
Kornea nakli, gözlükle veya kontakt lensle yeterince iyi göremeyen hastalara yaptığımız ve onları gözlükle ya da kontakt lensle daha iyi görebilir hale getirmeyi amaçladığımız bir ameliyattır. Genellikle gözlük gereksinimi olur.
Korneadaki dikişlerin alınması gerekir mi? Dikişlerin alınması ağrılı bir işlem midir?
Kornea dikişlerinde gevşeme, kopma olmadıkça veya sıkılığa bağlı yüksek astigmatizma yapmadıkları takdirde, yaklaşık 1 yıl süreyle yerinde bırakılır. Sonraki dönemde, eriyip kopmalarına bağlı sorunlar çıkabileceğinden, planlı olarak alınmaları gerekir. Dikişlerin alınması damla anestezisi ile yapılabilen oldukça konforlu sayılabilecek, ağrısız bir işlemdir.
Kornea nakli sonrası günlük yaşantımda nelere dikkat etmeliyim?
İlk Banyo: Kornea nakli sonrası ilk hafta içinde ancak boyundan aşağısını yıkayacak şekilde banyo yapabilirsiniz. Hekiminiz aksini bildirmedikçe, normal banyo, birinci hafta kontrol muayenesinden sonra yapılabilir. Kitap-Gazete Okuma – Televizyon seyretme: Ameliyat sonraki ilk bir-iki gün batma-sulanma gibi yakınmalarınız olabileceğinden, gözünüz bandaj ile kapalı tutulur. Ameliyattan iki-üç gün sonra batma – sulanma gibi yakınmalar ortadan kalkmış veya önemsenmeyecek derecede azalmıştır. Rahatsız olmadığınız sürece kitap-gazete okuyabilir, televizyon seyredebilirsiniz. Fiziksel aktiviteler: Ameliyat sonrası ilk 1 ay içinde ağır yük kaldırmamaya (sözgelimi 5 kg veya fazlasını), aşırı eğilip-doğrulmayı gerektiren işlere (namaz kılmak, ağır ev işleri yapmak gibi) ve uyurken plastik göz koruyucu kapağı kullanmaya özen gösteriniz. Karın kaslarınızı zorlayıcı egzersizler ve hamlelerden kaçınınız, kabız kalmamaya dikkat ediniz. Gözlük: Ameliyat sonrası 1.aydan itibaren, özellikle gözünüze toz kaçmaması ve gözünüzü çarpma gibi basit darbelerden korumak için doktorunuzun önerisine göre geçici numaralı veya numarasız gözlük kullanmanız önerilir. Spor: Karşılıklı hamlelere dayalı sporlar (futbol, basketbol, voleybol, döğüş sporları) sırasında gözünüz darbe alabileceğinden, ameliyat sonrası bu sporlardan kaçınmalısınız. Ancak atletizm, yürüyüş gibi sporları bir ay sonra rahatlıkla yapabilirsiniz. Yüzme, gözünüzün mikrop kapma olasılığı nedeniyle, dikişlerin alındığı bir-bir buçuk yıl sonrasına dek önerilmez.
Kornea nakli ameliyatı olmuş bir kişi, hangi durumlarda, acilen göz doktoruna ulaşmalıdır?
Gözünüzde 24 saatten uzun süren “ağrı”, “batma”, “kızarıklık” ve “görme azlığı”, olursa, randevu tarihini beklemeksizin doktorunuza ulaşmanız gereklidir. Bu durum, gözünüzdeki dikişlerde gevşeme, kopma, korneanızda iltihaplanma ya da red reaksiyonundan kaynaklanabilir; erken başvuru, bu sorunların daha kolay ve daha kısa sürede tedavi edilebilmesine olanak verir.
Sağlıklı Olmayan Kornea Görmeyi Nasıl Etkiler?
Kornea hasar gördüğünde ödem(şişme) veya skar(leke) oluşumu meydana gelir. Kornea düzenliliği ve saydamlığı bozulur. Korneada skar, ödem veya başka bir nedenle oluşan düzensizlik ışığın yansımasına, dağılmasına, bulanık görmeye ve görme kaybına neden olur. Hangi Hastalıklarda Kornea Nakli Ameliyatı Gereklidir? - Göz cerrahisi sonrası korneanın şeffaf kalmasını sağlayan hücreler hasar görürse ve kornea bulanıklaşırsa -Keratokonus (kornea tabakasının konikleşmesi) - Kalıtsal geçiş gösteren bazı kornea hastalıklarında - Kornea enfeksiyonları sonucu yara dokusu ve yeni damarlanma olursa (örneğin, Herpes -uçuk virüsü- keratiti sonrası) -Yaralanma sonrası korneada leke oluşması - Kornea nakli sonrası nakledilen korneanın vücut tarafından reddedilmesi ve bulanıklaşması durumlarında kornea nakli ameliyatı gereklidir.
Nakil Yapılacak Kornea Dokusu Nasıl ve Nereden Temin Edilir? Göz Bankası Nedir?
Ülkemizin bir çok şehirinde göz bankaları vardır. Göz bankaları kornea dokusunu ölüden almak, uygun besleyici ortamlarda saklamak, alınan dokunun nakile uygun olup olmadığını belirlemek ve doku nakli yapılacak merkezlere ulaştırmak ile yükümlüdür. Kornea, çeşitli nedenlerle ölen ancak korneası sağlıklı yapıda olan kişilerden alınır. Nakil yapılacak kişiye herhangi bir hastalık geçmemesi için vericinin ölüm nedeninin bilinmesi gerekir. Vericinin kanında AIDS, bulaşıcı hepatit ve frengi gibi hastalıklara yol açan mikroorganizmaların varlığı araştırılır. Kornea damarsız bir doku olduğu için kan grubu uyumu gerekli değildir. İdeal olarak ölümden sonraki ilk 12 saat içinde kornea alınır. Gelişen teknoloji ve uygun doku saklama yöntemleri ile ölüden yalnız kornea dokusu (gözün önündeki şeffaf tabaka, yaklaşık 15 mm çapında, 0.6 mm kalınlığında) alınır ve gözün tümünün alınması gerekmez. Bu nedenle kornea alımı, ölen kişide görünen bir değişikliğine yol açmaz. Ölüden alınan ve özel besleyici solüsyonlarda saklanan korneaların hücre özellikleri ve nakil için yeterli olup olmadıkları göz bankalarındaki özel mikroskoplarla incelendikten sonra belirlenir. Uygun olanlar, ideal olarak 7 gün içinde bekleyen hastalara nakledilir.
Doku reddi tedavi edilebilir mi?
Doku reddi çoğu hastada (%90) steroidli damlalarla tedavi edilerek ortadan kaldırılır. Steroidli damlalar, alıcının bağışıklık sistemini baskılar, ve yeni dokuyu reddedmesini önler. Damlalar yeterli kalmazsa, damardan yüksek doz steroidli ilaçlar vermek gerekebilir.
