PSİKOLOJİ YÖNETİMİ BÖLÜM 3
Bölüm 3
•Dört Yaşam Pozisyonu:
•Yaşamının çok erken çağında her çocuk ‘ben OK (yeterli/değerli) değilim sonucuna ulaşır. Ebeveynleri ile ilgili olarak ise ‘Sen OK’sin (yeterli/değerlisin)’ sonucuna varır. Yaşamı boyunca içinde yaşadığı dünya ve kendine bir anlam verebilmek için göstereceği çabalardan ilki budur.
•‘BEN OK DEĞİLİM, SEN OK’SİN’ pozisyonu yaşamının en deterministik kararıdır. Kalıcı olarak kayıtlıdır ve yaptığı her şeyi etkileyecektir. Bir karar olduğu için iyice anlaşıldığı zaman yeni bir kararla değiştirilebilir.
•Ben OK Değilim/ Sen OK’ sin
•Bu pozisyon, çocuğun doğum ve bebeklik durumunun getirdiği mantıklı bir sonuçtur ve erken çocukluğun evrensel pozisyonudur.
•Bu pozisyonda OK olmak vardır çünkü temas mevcuttur.
•OK olmama çocuğun kendisi ile ilgili olarak yaptığı bir çıkarımın sonucudur. Çocuk OK olmayan kendisi ile ilgili olumsuz duyguların aşırı yığılmasına neden olan kanıtlardan mantıklı bir sonuca ulaşır ve kendisinin OK olmadığı kanısına varır.
•İçimizdeki OK olmayan Çocuk’un kabulü en uygun ve dolayısıyla en tedavi edici yoldur.
•Pozisyon bir kez açığa çıkıp değiştiği zaman, karşı senaryodan kazanılan beceri ve başarılar kişiye, Yetişkin ile yeni ve bilinçli bir yaşam planı inşa etmesinde yardımcı olur.
•Ben OK Değilim/Sen OK Değilsin
•Birinci yılın sonunda çocuk yürümeye başlar, yerinden alınmak zorunda değildir. Eğer anne soğuk ve temas iletisi vermeyen biriyse ve bebeği sadece gerektiği için yerinden kaldırıyorsa, yürümeyi öğrenmek çocuk için bebeklik günlerinin sonu demektir.
•Temas tamamıyla kesilir, çocuğun eylemlerine verilen tepkiler ve cezalar sertleşir, kendini yaralamalar sıklaşır.
•Yaşamın ilk yıllarında konfor varken şimdi hiçbiri kalmamıştır. Temas kaybolmuştur. Eğer bu terk edilme ve zorluk durumu iki yıl boyunca telafi olmadan devam ederse; Çocuk ‘Ben OK değilim/ sen OK değilsin’ sonucuna varır.
•Bu pozisyonda Yetişkin gelişmesi durur çünkü öncelikli işlevlerinden biri olan temas alması engellenmiş ve temas kaynağı kaybolmuştur. Bu pozisyonda olan insan teslim olur, sadece yaşamı geçiştirmektedir.
•Sonunda uç noktada geri çekilmiş, bildiği tek temas olan bebeklik döneminin refleksif davranışlarını yineleyen bir hasta olarak tedavi merkezine gider.
•Ben OK’im/Sen OK Değilsin
•Ebeveynleri tarafından uzun süre kötü muameleye maruz kalan çocuk, pozisyonunu belli bir süre sonra üçüncü. Kriminal pozisyona çevirir; Ben OK’im/Sen OK değilsin. Burada bir OK olma hali vardır, ancak bu durum nereden kaynaklanmaktadır? Eğer sen OK değilsin varsa, temas kaynağı nerededir?
•Poziyona ikinci veya üçüncü yılda karar verildiği varsayımında, çocuk beveynlerinden alamadığı temas iletisini kendi kendine vermektedir. Bu durum kişinin kendi kendine yettiğini, OK olduğu ve başka kimseye ihtiyaç duymadığı için geri kalan herkesin OK değil, yetersiz olduğu sonucuna varır.
•Kendi kendini iyileştirme durumu kişide ‘beni yalnız bırakırsanız iyi olacağım’ yorumuna neden olur. Yaşı ilerledikçe öcünü almaya başlar. Ebeveynlerinden gördüğü şiddet, çocuğa şiddet uygulama izi vermiştir. Vicdan kavramına sahip değildirler.
•‘Yanıma yaklaş ki sana istediğini vereyim’ kaydı eski bir kayıttır ve kişiyi bu noktaya getiren yolun başındaki kayıt budur.
•Ben OK’im/Sen OK’sin
•İlk üç pozisyon ile dördüncü pozisyon arasında nitelik anlamında fark vardır. İlk üç pozisyon yaşamın erken yıllarında alınmış pozisyonlardır. Ben OK değilim, sen OK’sin pozisyonu ilk pozisyondur ve birçok insan için de ömür boyu kalıcıdır.
•Fazlasıyla talihsiz bazı çocuklarda bu pozisyon ikinci ve üçüncü pozisyonlara dönüşür. Yaşamın üçüncü yılında bu pozisyonlardan bir tanesi her insanda kesinleşir.
•Bir pozisyona karar vermek çocuğun, Yetişkin’inin hayata bir anlam vermek çabası içinde ilk işlevlerinden biridir; bu nedenle duygu ve uyaranlarda belli bir oranda kargaşa öngörülebilir. Bu pozisyonlar Ebeveyn ve Çocuk’ta bulunan veri tabanı kullanılarak oluşur. Dışarıdan gelen değişen şartlara göre düzenlenmiş veriden yararlanmadan duygular veya izlenimleri temel alır.
•İlk üç pozisyon duyguları temel alır. Dördüncüsü ise düşünce, inanç ve bir eylem iddiasını temel alır. İlk üç pozisyon ‘neden’ ile ilgilidir. Dördüncü ise ‘neden olmasın’ ile ilgilenir.
