Ototomi nedir ? Rejenerasyon nedir? Ve Arasında ki fark nedir ? Ogrenebilir miyim?
-
Ototomi, canlının avcı karşısında savunma amaçlı olarak belli bir parçasını feda ederek koparmasıdır. Hedef şaşırtmak, kaçmak için yapılır. Zorunlu olmadıkça tercih edilmez.Yenilenme oldukça enerji ve besin isteyen uzun bir süreçtir. En bilinen örneği kertenkelelerde kuyruk bırakmadır. Kerevitler de kıskaç bırakmaktadır. Örümcekler ve solucanlarda da görülmüştür. Rejenerasyon, ergin canlılarda doku yenilenmesidir. İki ana başlığa ayrılır. 1.Fizyolojik yenilenme : Normal hayat süreci içinde doku yenilenmesidir. Örneğin ; rahim iç dokusu, sindirim ve boşaltım sistemi iç dokusu, epitel hücreleri, kıl, tüy, boynuz örnek verilebilir. 2.Onarımsal yenilenme : Yaralanmalarda, vejetatif çoğalmalarda, eksik kısımların tamamlanmasında vücudun onarım mekanizmasının dokuyu yenilemesidir. Canlının gelişmişlik düzeyi arttıkça onarımsal yenilenme yeteneği düşer. Onarımsal yenilenme, memeli hayvanlar ve kuşlarda yalnızca yalnızca yara kapanması, kemik kaynaması ile sınırlıdır. Amfibilerde yeni üye meydana getirme yeteneği görülse de olgun bireylerde bu yetenek semender harici yitirilmektedir.Kertenkele, ototomi ile kaybettiği kuyruğunu rejenerasyon ile tamamlayabilir. Omurgasız hayvanlarda daha yaygın ve kapsamlıdır. Tüm vücut yenilenmesi ya da üye yenilenmesi olarak görülebilir. Omurgasızların bir kısmında eşeysiz üreme sayılabilecek boyutta yenilenme görülür. Örn. Planaria. Bazı omurgasız üyelerinde ise bu yetenek kısıtlıdır. Örneğin deniz yıldızı yenilenme için orta kısmından bir parçaya sahip olmalıdır. O hücrelere sahipse, tel kol bile kalmış olsa vücudunu tamamlayabilir. Önemli olan "her hücreye dönüşebilme" yetisindeki hücrelere(totipotent) sahip olmaktır. bu hücreler bir araya gelerek blastem oluşturur ve gerekli hücrelere dönüşerek doku yenilenmesini sağlar. Sonuç olarak; Ototomi savunma amaçlı parça kaybedilmesi iken, Rejenerasyon ototomi ya da başka sebeplerle kaybedilen vücut bütünlüğünün tekrar sağlanmasıdır. Kaynak: 1.Ali Demirsoy, Yaşamın Temel Kuralları 2. Richard Johnson Goss, Rejenerasyon
